استفاده از مزارع خورشیدی برای تکثیر پوسته‌های زیستی در خاک‌های بیابانی

نوع مقاله : اخبار علمی و تحلیلی

نویسنده

پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2023.129549

چکیده

پژوهشگران روش جدیدی را کشف کردند که می‌توان با استفاده از آن پوسته‌های زیستی خاک را، که در اثر فعالیت‌های انسانی تخریب شده‌اند، بازسازی و تکثیر کرد.
پوسته‌های زیستی نقش مهمی در حفظ سلامت خاک و پایداری اکوسیستم دارند، اما هم‌اکنون در معرض هجوم عوامل مخرب زیادی قرار دارند. فعالیت‌های انسانی از‌جمله فعالیت‌های کشاورزی، توسعه شهرنشینی و ایجاد سیستم حمل‌و‌نقل بین شهری منجر به تخریب پوسته‌های زیستی خاک می‌شوند که ادامه این روند در طولانی‌مدت، آسیب‌پذیری و شکننده بودن محیط‌زیست را در پی خواهد داشت. همچنین، تغییرات اقلیمی با توانایی سازگاری با دامنه زیاد تغییرات حرارتی و شدت تابش‌های خورشیدی به‌ویژه در مناطق خشک، تنش‌های زیادی را بر استقرار پوسته‌های زیستی خاک وارد می‌کنند.
پوسته‌های زیستی خاک اکوسیستم‌های پیچیده‌ای هستند که پژوهشگران به‌تازگی تحقیقات خود را درباره آنها آغاز کرده‌اند. آنها با اتصال ذرات کوچک‌تر به یکدیگر باعث افزایش پایداری خاکدانه و کاهش هدررفت خاک سطحی در اثر نیروی فرساینده باد و آب می‌شوند. پوسته‌های زیستی خاک طی فرایند تثبیت نیتروژن اتمسفری، گاز نیتروژن موجود در هوا را جذب و به‌ آمونیاک قابل دسترس گیاهان تبدیل می‌کنند و بدین ترتیب به چرخه عناصر مغذی کمک می‌کنند. سیانوباکتری‌ها به‌عنوان یکی از گروه‌های تشکیل‌دهنده جامعه پوسته‌های زیستی، مسئول اصلی فرایند تثبیت نیتروژن در خاک هستند. فعالیت فتوسنتز در پوسته‌های زیستی منجر به جذب دی‌اکسیدکربن از جو و ترسیب کربن در خاک می‌شود. این فرایند برخی از اثرات تغییرات اقلیمی ناشی از انتشار دی‌اکسید‌کربن مازاد را در اتمسفر کاهش می‌دهد. همچنین، پوسته‌های زیستی باعث افزایش ظرفیت نگهداشت سطحی خاک، نفوذ بیشتر آب در خاک و کاهش رواناب سطحی می‌شوند. این امر دسترسی به آب را برای گیاهان و سایر موجودات در اکوسیستم‌های خشک آسان‌تر می‌کند. در‌نهایت، پوسته‌های زیستی، جامعه متنوعی از میکروارگانیسم‌ها هستند که به افزایش تنوع زیستی و انعطاف‌پذیری اکوسیستم کمک می‌کنند.

عنوان مقاله [English]

Using solar farms to generate fresh desert soil crust

نویسنده [English]

  • Leila Kashi Zenuzi