امداد و نجات پایه‌های بلوط آسیب‌دیده در طبیعت

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران.

10.22092/irn.2023.360648.1488

چکیده

درخت بلوط با قدمت 84 میلیون سال در سرتاسر نیمکره شمالی پراکنده است و نقش پایه‌ای و مهمی را در حفظ تنوع زیستی دارد. بلوط از عناصر غالب و عمده جنگل‌ها در کوه‎های زاگرس است، به‌طوری‌که حضور و خاستگاه سایر گیاهان در این منطقه وابسته به این جنس است. عوامل مختلفی منجر به کاهش کمّی و کیفی جنگل‌های زاگرس شده است. معمولاً همراه با سیل، رانش زمین و ریزش خاک در ترانشه‌ها، پایه‌های بلوط از جایگاه خود حرکت می‌کنند و جابه‌جا می‌شوند. این پایه‌ها در طبیعت به‌دلیل جابه‌جاشدن از بستر خود دچار خشکیدگی و مرگ می‌شوند. در این تحقیق پایه‎های بلوط در معرض آسیب، به مکان‎های مناسب منتقل و نحوه استقرار آنها بررسی شد. داده‌ها با استفاده از طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و 13 تکرار تجزیه‌و‌تحلیل شد. میانگین تیمارها به روش آزمون چند دامنه‎ای دانکن و در سطح احتمال پنج درصد مقایسه شد. بر‌اساس نتایج تجزیه واریانس، بین تیمارهای مختلف اختلاف بسیار معنی‏داری از‌نظر صفات مطالعه‌شده وجود داشت. طبق نتایج مقایسات میانگین، بیشترین مقدار همه صفات مورد‌نظر شامل درصد زنده‏مانی، درصد برگ‏دهی، اندازه برگ و رشد طولی ساقه‎های جوان مربوط به پایه‎هایی بود که در ماه‏های آذر و دی منتقل شدند. انتقال پایه‎ها در فروردین‌ ماه به‌طور معنی‎داری سبب کمترین درصد زنده‏مانی، درصد برگ‏دهی و رشد طولی ساقه‏های جوان شد. از‌نظر صفت اندازه برگ، انتقال پایه‎ها در اسفند و فروردین اختلاف معنی‎داری با هم نداشتند. با انتقال پایه‎های بلوط آسیب‌دیده به مکان‎های مناسب، ضررها و آسیب‎های رسیده به پایه‎های مادری بلوط به حداقل می‌رسد و شاهد حذف درختان چند ده‌ساله و کهن‌سال از طبیعت نخواهیم بود. این روش می‎تواند به‌عنوان یک الگو برای امدادرسانی و نجات پایه‎های آسیب‌دیده و کاشت آنها در مناطق مورد‌نیاز مثل پارک‎ها و باغ‌های گیاه‌شناسی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relief and rescue of damaged oaks in nature

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehrnia
  • Reza Amiri
Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

Oak trees, with an 84 million-year history, are distributed throughout the northern hemisphere. It plays a fundamental role in biodiversity conservation. Oak is one of the dominant elements of forests in the Zagros Mountains, so the presence and origin of other plants in this region depend on this genus. Various factors have led to the decreased quantity and quality of Zagros forests. Oak trees are usually moved from their place because of floods, landslides, and soil shedding in chips. These trees will wither and die in nature due to displacement from their beds. In this study, damaged oak stands were transferred to suitable places, and their establishment was investigated. Data were analyzed using a completely randomized design with five treatments and thirteen replications. The means of the treatments were compared by Duncan's multiple range test at the five percent probability level. Based on the variance analysis, there was a significant difference between the different treatments regarding the studied traits. According to mean comparisons, the highest values of all the desired traits, including survival percentage, leafing percentage, leaf size, and longitudinal growth of young stems, were related to oaks transferred in December and January. The oaks transferred in April showed the lowest survival, leafing, and longitudinal growth of young stems. Regarding leaf size traits, no significant differences existed between oaks transferred in March and April. Transfer of damaged oak stands to suitable places, damages to mother oak stands have been minimized, and we will not see the removal of 50-year-old trees from nature. This method can be used as a model for relief and rescuing damaged rootstocks and planting them in needed areas such as parks and botanical gardens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drift and Movement
  • Flood
  • Landslide
  • Oak
  • Relief
  • Zagros
فتاحی، م.، 1387. روش های مناسب کاشت بذر بلوط در جنگل های زاگرس. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 254 صفحه، تهران.
مهرنیا، م. و جم‌زاد، ز.، 1394. شناسایی گونه های گیاهی موجود در هرباریوم استان لرستان. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 182 صفحه.