معرفی کلن‌های برتر و پرمحصول صنوبر در تحقیقات استان همدان

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

2 کارشناس ارشد جنگل، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

10.22092/irn.2023.360001.1478

چکیده

این بررسی با هدف انتخاب و معرفی کلن‌های پرمحصول و سازگار صنوبر بومی و غیر‌بومی در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع ‌طبیعی استان همدان انجام شد. در این پژوهش، تعداد 22 کلن برتر از بین کلن‌های بررسی‌شده در مرحله اول آزمایش (خزانه‌های سلکسیون) در دو گروه 8 کلن تاج‌باز با فاصله کشت 4×4 متر و 14 کلن تاج‌بسته با فاصله کشت 3×3 متر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار برای یک دوره 6 ساله انتخاب شد. انجام عملیات داشت از‌جمله آبیاری، وجین، هرس و … به‌صورت یکنواخت برای کلن‌ها در مزرعه اعمال شد. در پایان هر فصل رویش، ویژگی‌های رویشی شامل قطر برابر سینه و ارتفاع اندازه‌گیری و حجم تولید چوب در هکتار در سال محاسبه شد. نتایج میانگین عملکرد 6 ساله کلن‌های با فرم رویشی تاج‌بسته شامل P.n. 62/149،P.a. 58/57  و P.n. 74/1 به‌ترتیب با تولید 85/9، 83/6 و 77/6 مترمکعب در هکتار در سال و کلن‌هایP.x.e. 154  و P.x.e. vernirubebsis  با فرم رویشی تاج‌باز به‌ترتیب با تولید 94/8 و 40/8 مترمکعب در هکتار در سال بیشترین عملکرد به‌عنوان کلن‌های سازگار صنوبر با تولید زیاد چوب و کلن‌های ناموفق تاج‌بسته شاملP.n. betulufolia 17/13 و P.n. 56/52 و تاج‌باز شاملP.d. 72/51  و P.d. missouriensis در شرایط استان همدان بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Introduction of successful and high yielding poplar clones for Hamadan Province

نویسندگان [English]

  • Alireza Rajabi Mazhar 1
  • Mostafa Zareilotfian 2
1 Hamadan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center
2 Hamadan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center
چکیده [English]

The present trial was carried out in Hamadan Research Agriculture Station of Hamadan Province of Iran in 2002 to select and introduce the most adaptable and productive poplar clones. For this reason, 22 clones were divided into two groups: closed-crown with a planting distance of 3×3 and open-crown with a planting distance of 4×4 studied in the form of a complete randomized blocks design in three replications for six years. According to the results, the yield of closed-crown clones, including P. n.62/149, P. a.58/57, and P.n. 74/1 were 9.85, 6.83, and 6.77 m³/ha/y, respectively, and open-crown clones, including P. x. e. 154 and P. x. e. vernirubensis were 8.94 and 8.40 m³/ha/y, respectively. These clones were introduced as compatible poplar clones with high wood production. Clones of P.n. betulufolia 17/13 and P.n. 56/52 in closed-crown clones and P.d. 72/51 and P.d. missouriensis were introduced as the lowest adaptable and productive poplar clones in the region.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adaption
  • populous
  • wood production
  • Hamadan
احمدلو، ف. و قاسمی، ر.، 1397. معرفی کلن‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در غرب و شمال غرب کشور. طبیعت ایران، 3(4): 58-69.
احمدلو، ف.، قاسمی، ر. و مدیررحمتی، ع.، 1398 .معرفی کلن‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در نواحی مرکزی کشور. طبیعت ایران، 4(6): 53-70.
بزرگمهر، ع.، مدیررحمتی، ع.، قاسمی، ر.، کلانتری، ع.ا. و صفری، ص.، 1387. بررسی و مقایسه ارقام بومی و غیربومی صنوبر به منظور معرفی کلن‌های برتر در خراسان شمالی. دومین همایش ملی صنوبر و اهمیت آن در زراعت چوب، 18-16 اردیبهشت، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، صفحه 288-300.
رجبی مظهر، ع.، 1386. مدیریت آفات و بیماری‌های صنوبر در استان همدان. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 74 صفحه.

رجبی مظهر، ع.، صادقی، ا.، زارعی لطفیان، م. و فراشیانی، م.ا.، 1401. ارزیابی میزان حساسیت گونه‌ها و کلن‌های صنوبر به شته‌های P. spyrothecae،P. vesicarius ، P. borealis  و پسیلC. fulgidipenis  در استان همدان. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 20(1): 135-146.

زارعی لطفیان، م.، 1391. آزمایش نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت معرفی مناسب‌ترین آنها به بخش اجرا (همدان). گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 93 صفحه.
طالبی، م.، مدیررحمتی، ع.، جهانبازی، ح.، محمدی، ح.، حقیقیان، ف.، و شیرمردی، ح.، 1390. معرفی کلن‌های برتر غیربومی صنوبر تاج‌باز در ایستگاه تحقیقات بلداجی استان چهارمحال و بختیاری. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19(1): 55-72.
قاسمی، ر.،مدیررحمتی، ع.، و اسدی، ف.، 1390 . بررسی خصوصیات کمی 5 کلن صنوبر Populus nigra با مبدأ ترکیه در منطقه کرج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19(4): 491-500.
قاسمی، ر. و مدیررحمتی، ع.، 1382. آزمایش سازگاری و بررسی میزان تولید چوب کلن‌های مختلف صنوبر )کلن‌های تاج‌بسته(  در منطقه کرج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11(3): 359-390.
قاسمی، ر. و مدیررحمتی، ع.، 1383. آزمایش سازگاری و بررسی میزان تولید چوب کلن‌های مختلف صنوبر )کلن‌های تاج‌باز(  در منطقه کرج. تحقیقات جنگل و صنوبرایران، 12(2): 221-250.
کلاگری، م.، 1397. معرفی کلن‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در شمال کشور. طبیعت ایران، 3(2): 50-58.
گودرزی، غ. و احمدلو، ف.، 1398. معرفی ارقام مناسب در تحقیقات صنوبر استان مرکزی. طبیعت ایران، 4(3): 27-35.
گودرزی، غ.، مدیررحمتی، ع.و احمدلو، ف.، 1392. بررسی سازگاری کلن‌های صنوبر تاج‌باز در استان مرکزی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 21(2): 267-256.
محمدی لیمائی، س.، رستمی شاهراجی، ت. و دلداری، ا.، 1390. مقایسه سودآوری صنوبرکاری با کلن 55/69 دلتوئیدس و شالیکاری (مطالعه موردی: بخش ضیابر استان گیلان). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19(4): 55-69.
مدیررحمتی، ع.، 1395. توسعه زراعت چوب؛ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و حیاتی برای کشور. طبیعت ایران، 1(1): 14-21.
میرآخورلو، ش.، 1399. بررسی و پراکنش و مساحی صنوبرکاری‌های کشور با استفاده از داده‌های ماهواره Sentinel2  (فاز اول). گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 63 صفحه.
نوری، ف.، مدیررحمتی، ع.، و همتی، ا.، 1385. بررسی سازگاری نهایی 10 کلن صنوبر تاج‌بسته Populus nigra در استان کرمانشاه به منظور معرفی برترین آنها. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 14(4): 278-291.
نوری، ف.، اسدی، ف.، و مدیررحمتی، ع.، 1388. بررسی مشخصات رویشی و چوب تولیدی 10 کلن صنوبر تاج‌بسته Populus nigra  در دوره دوم بهره‌برداری در کرمانشاه. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 17(4): 534-543.
همتی، ا.، و مدیررحمتی، ع.، 1381. نتایج آزمایش سازگاری ارقام پرمحصول صنوبر در صنایع کاغذ غرب کرمانشاه. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 8(1): 59-86.
یوسفی، ب. و مدیررحمتی، ع.، 1383. ارزیابی و گروه‌بندی 48 کلن صنوبر با استفاده از ‏خصوصیات ‏برگ و عملکرد چوب . تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12(1): 79-110.
یوسفی، ب. و مدیررحمتی، ع.، 1386. آزمایش سازگاری ارقام تاج‌باز صنوبر جهت معرفی مناسب‌ترین آنها به بخش اجرا در سنندج (مرحله اول(. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15(3): 253-267.
یوسفی، ب. و مدیررحمتی، ع.، 1390. بررسی سازگاری و عملکرد چوب ارقام صنوبر تاج‌بسته (Populus nigra) در پوپولتوم مقایسه‌ای سنندج (مرحله نهایی). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19(3): 283-299.
یوسفی، ب. و مدیررحمتی، ع.، 1392. بررسی سازگاری و تولید ارقام مختلف صنوبر تاج‌باز (Populus sp.) در پوپولتوم مقایسه‌ای سنندج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 21(1): 17-29.