دانش سنتی مرتبط با جنگل (بخش پنجم: نظام جنگل- دام)

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 استادیار گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران

2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه‌­ای بر دانش آمایش سرزمین و جایگاه نظام­‌های جنگل- دام در آن
آمایش سرزمین دانشی است که براساس آن انسان­‌ها طوری از زمین استفاده می‌کنند که ویژگی­‌های طبیعی (بوم‌­شناختی) زمین به آنها دیکته می­‌کند. سپس، این ویژگی‌­ها را با نیازهای اجتماعی- اقتصادی خود سازگار می‌­کنند. به­ عبارت دیگر، در دانش آمایش سرزمین ترکیبی از ویژگی­‌های طبیعی و اجتماعی- اقتصادی برای بهره‌­برداری از منابع مورد استفاده قرارمی­‌گیرد. آمایش سرزمین تا تعیین تکلیف برای نوع کاربری زمین پیش می­‌رود. به­ عبارت دیگر، این دانش تعیین می­‌کند که یک زمین مشخص با توجه به مجموع ویژگی­‌های بوم‌شناختی و اجتماعی- اقتصادی برای چه نوع کاربری مناسب است. در تعیین اولویت کاربری­ یک زمین مشخص حدود 5 دهه است که اصل استفاده چندجانبه مطرح شده است (مخدوم، 1393 به‌­نقل از میلر، 1366). بر اساس اصل استفاده چندجانبه، هنگامی که کمبود عرضه و افزایش تقاضا برای چند کاربری مطرح می­­‌شود، کاربری­‌هایی که با یکدیگر سازگار هستند می­‌توانند با هم در یک تکه از سرزمین به اجرا درآیند. ارائه نظم زمانی یا مکانی برای سازگاری کاربری­ها می­تواند تعیین‌کننده باشد مانند ارائه نظم زمانی برای برداشت چوب در زمستان و استفاده از همان جنگل در تابستان برای گردشگری در طبیعت. یکی از کاربری­‌هایی که با اعمال مدیریت و کنترل می‌­تواند در چارچوب اصل استفاده چندجانبه با کاربری جنگل سازگار شود، کاربری مرتع‌ است (مخدوم، 1393)...

عنوان مقاله [English]

Traditional Forest-Related Knowledge (Part-Five) Forest-livestock system

نویسندگان [English]

  • Mehdi Zande Basiri 1
  • Mehdi Pourhashemi 2
1 Assistant Prof., Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology, Behbahan, Iran
2 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

 
 

- بی‌نام، 1386. طرح جنگل‌داری چندمنظوره با تأکید بر ساماندهی و مدیریت گلازنی در حوضه آرمرده. مرکز پژوهش و توسعه جنگل‌داری زاگرس شمالی. 527 صفحه.
- رضائیان، ع.، 1396. تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم. انتشارات سمت، تهران، 436 صفحه.
- رنجبر، ا.، قهرمانی، ل. و پورهاشمی، م.، 1391. پیامدهای گلازنی (سرشاخه‌­زنی) بر مشخصه­‌های زیست­‌سنجی درخت وی­ول(Quercus libani) در جنگل­‌های بلکه شهرستان بانه. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 20(4): 594-578.
- زندبصیری، م. و غضنفری، ه.، 1389. تدوین مهم‌ترین عوامل و پیامدهای تأثیرگذار بر مدیریت مردم محلی جنگل­های زاگرس، مجله جنگل ایران، 2(2): 138-127.
- زند بصیری، م.، 1393. تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره و جایگاه آنها در مدیریت منابع طبیعی. انتشارات شاپورخواست، خرم‌آباد، 252 صفحه.
- شامخی، ت.، 1385. بیشه‌زراعی (اگروفارستری) (ترجمه). انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 260 صفحه.
- فاتحی، پ.، نمیرانیان، م.، درویش‌صفت، ع.ا. و فتاحی، م.، 1388. بررسی الگوی مناسب سازماندهی مکانی جنگل در زاگرس شمالی. جنگل و فرآورده­های چوب، 62(4): 428-417.
- فتاحی، م.، 1373. گلازنی (سرشاخه‌­زنی درختان بلوط). پژوهش و سازندگی، 23: 11-4.
- مخدوم، م.، 1393. شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 304 صفحه.
- متین­‌خواه، س.ح.، شامخی، ت.، خواجه­‌الدین، ج.، جعفری، م. و جلالیان، ا.، 1382. ایجاد روشی برای شناسایی و ثبت سیستم‌های موجود اگروفارستری (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). منابع طبیعی ایران، 56(3): 229-213.