جنگل‌های کران‌رودی خوزستان؛ اکوسیستم‌های فراموش‌شده ایران

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 پژوهشگر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

جنگل‌های کران‌رودی استان خوزستان (شکل 1) که در اصطلاح محلی به آنها بیشه‌زار گفته می‌شود  اکوسیستم‌های ارزشمندی هستند که با وجود دارا بودن ارزش‌های محیط‌زیستی و حفاظتی بالا تاکنون به‌عنوان پوشش‌های جنگلی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این اکوسیستم‌ها در جنوب غربی ایران واقع‌شده‌اند و در تثبیت حاشیه رودخانه‌ها و جلوگیری از ایجاد کانون‌های جدید ریزگرد بسیار مؤثرند. در استان خوزستان حدود 82000 هکتار بیشه‌زار وجود دارد (بی‌نام، 1382) که البته به‌دلیل عدم وجود تعریف جداگانه از جنگل‌های کران‌رودی از طرف سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، درختچه‌زارها نیز در این آمار ادغام شده و بنابراین مساحت واقعی جنگل‌های کران‌رودی خوزستان ...

عنوان مقاله [English]

Riparian forests of Khuzestan province, the forgotten forest ecosystems in Iran

نویسندگان [English]

  • Pedram Ghadiripour 1
  • Sami Bavi 2
1 Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Researc Expert, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
- باوی، س.، 1381. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی شناسایی و جمع‌آوری کلنهای مختلف پده و صنوبر در خوزستان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، 64 صفحه.
- بی‌نام، 1382. نقشه پوشش گیاهی استان خوزستان. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان.
- بی‌نام، 1389. آمار طبقات جنگلی به تفکیک استانی. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان.
- ثابتی، ح.، 1355. جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 810 ص.
- صالحه شوشتری، م.ح.، 1381. گزارش نهایی طرح پیشاهنگ اصلاح و توسعه بیشه‌زارهای حاشیه رودخانه‌های خوزستان با گونه‌های درختی و درختچه‌ای سازگار بومی و غیربومی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، 124 صفحه.
- صالحه شوشتری، م.ح.، باوی، س. و بهنام‌فر، ک.، 1383. بررسی سازگاری گونه‌های درختی و درختچه‌ای به‌منظور احیاء و توسعه بیشه‌زارهای حاشیه رودخانه دز در استان خوزستان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12 (3): 390-371.
- عصاره، م. ح.،  قمری زارع، ع.، آبروش، ز.، الهوردی ممقانی، ب.، شریفی‌پور، م. و شهرزاد، ش.، 1389. مقایسه رشد پده، پایه‌های گامتوکلونال و دورگ پده با کبوده در پنج سال اول رشد در باغ گیاه‌شناسی دزفول. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 18 (2): 284-278.
- غدیری­پور، پ.، 1393. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی ایجاد کلکسیون پروونانس‌های پده (Populus euphratica) به‌منظور بررسی ویژگی‌های رویشی، مورفولوژیکی و فنولوژیکی در ایستگاه تحقیقاتی شوشتر. ، مؤسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور، 36 صفحه.
- کلاگری، م.،  جوانشیر، ک.، زبیری، م. و مدیررحمتی، ع.، 1379. بررسی جوامع پده در حاشیه رودخانه کارون. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 4 (1): 52-25.
- کلاگری، م.، 1372. بررسی اکولوژیکی جوامع پده در حاشیه رودخانه کارون. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگل­داری، دانشگاه تهران، 127 صفحه.
- کلاگری، م.، 1389. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی انتخاب پایه‌های برتر پده (Populus euphratica Oliv.) از رویشگاه­های طبیعی کشور و ایجاد کلکسیون به‌منظور حفظ ذخایر ژنتیکی.  مؤسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور، 84 صفحه.
- مدیررحمتی، ع. و همتی، ا.، 1372. منوگرافی گونه پده. پژوهش و سازندگی. 18: 51-44.
- مروی مهاجر، م.ر.، 1384. جنگلشناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 ص.
- همتی، ا. و مدیررحمتی، ع.، 1373. نگرشی کوتاه به خصوصیات گونه پده (Populus euphratica Oliv) (ترجمه). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، 14 ص.
- Arndt, S.K., Arampatsis, C., Foetzki, A., Li, X., Zeng, F. and Zhang, X., 2004. Contrasting patterns of leaf solute accumulation and salt adaptation in four phreatophytic desert plants in a hyperarid desert with saline groundwater. Journal of Arid Environments, 59 (2): 259–270.
- Gilman, E.F. and Watson, D.G., 1993. Conocarpus erectus var. sericeus, Silver Buttonwood. Fact sheet ST–180, a series of the environmental horticulture department, Florida cooperative extension service, institute of food and agricultural sciences. Gainesville: University of Florida, 3 p.
- Gregory SV, Swanson FJ, McKee WA. and Cummins K.W., 1991. An ecosystem perspective of riparian. BioScience, 41 (8): 540-551.
- Helms, J.A. (ed.) 1998, The dictionary of Forestry. The Society of American Foresters, Bethesda, MD, 210 p.
- Kuzmina, Z. and S. Treshkin, 1997. Soil salinization and dynamics of tugai vegetation in the Southeastern Caspian Sea Region and in the Aral Sea Coastal Region. Eurasian Soil Science, 30(6): 642–649.
- Novikova, N., 2001. Ecological basis for botanical diversity conservation within the Amudarya and Syrdarya river deltas. In S.-W. Breckle, M. Veste, and W. Wucherer (Eds.), Sustainable Land Use in Deserts, 86–94. 
- Pasiecznik, N., Felker, P., Harris, P.J.C., Harsh, L.N., Cruz, G., Tewari, J.C., Cadoret, K. and Maldonado, L.J., 2001. The Prosopis juliflora-Prosopis pallida complex: A monograph. HDRA publishing, Coventy, UK, 166 p.
- Rüger, N., 2002. Habitat suitability for Populus euphratica in the Northern Amudarya delta - a fuzzy approach (Thesis). University of Osnabrueck, 86 p.
- Teulières, C., Bossinger, G., Moran, G. and Marque, C., 2007. Stress studies in Eucalyptus. Plant Stress, 1: 197–215.
- Treshkin, S. Y., Kamalov, S., Bachiev, A., Mamutov, N., Gladishev, A. and Aimbetov, I., 1998. Present status of the tugai forests in the lower Amu–Dar’ya Basin and problems of their protection and restoration. In Ecological Research and Monitoring of the Aral Sea Deltas–A basis for restoration. UNESCO Aral Sea Project. BioScience, 40: 540–551.