مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
زراعت دیم، عملیات ناپایدار در بخش کشاورزی ایران
3
3
FA
عادل
جلیلی
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
jalili@rifr.ac.ir
10.22092/irn.2019.119032
حدود 90 میلیون هکتار از سرزمین ایران تحت سیطره اقلیم بیابانی است به جز باریکه شمال بقیه نقاط کشور تحت اقلیم خشک و نیمه خشک طبقه بندی میشود. ظهور پدیده تغییر اقلیم مزید بر علت است و یکی از خروجیهای تغییر اقلیم افزایش درجه حرارت و تشدید شرایط خشکسالی است از طرفی تحت این شرایط الگوی متداول بارندگی تغییر میکند و بیثبات میشود. در چنین وضعیتی عملیات دیمکاری از نقطهنظر اکولوژی، محیط زیست و اقتصادی یک عملیات کشاورزی ناپایدار محسوب میشود. از آنجایی که تولید در زراعت دیم از شرایط باثباتی برخوردار نمیباشد و تحت تاثیر میزان و الگوی بارندگی سالیانه است، همچنین با توجه به پایین بودن میزان تولید در واحد سطح بالا بودن ظرفیت فرسایش آبی و خاکی، میانگین فرسایش این نوع مزارع بسیار بالا می باشد. از طرفی نوع گیاهان در زراعت دیم، فصلی، یکساله و بهطور عمده غلات میباشد. علیالرغم تاکید علمی و مدیریتی بخش عمده از مزارع دیم کشور در اراضی با شیب بالای 12 درصد قرار دارند عملیات شخمزنی در جهت شیب میباشد...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119032.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119032_53e5b89b7676867bad7bbd5cd9c7380f.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
کاهش فشار بر مراتع، از طریق اقتصادی کردن مرتعداری
7
14
FA
حسین
ارزانی
استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
harzani@ut.ac.ir
جواد
معتمدی
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
motamedi@rifr-ac.ir
10.22092/irn.2019.119033
گزارشات حکایت از آن دارد که فشار وارد بر مراتع، بیش از توان آنها میباشد و بهرهبرداری از آنها، برابر ضوابط علمی و مطابق با مقیاس تولید نیست (شکل1 و شکل2 و شکل3) (محمدی و همکاران، 1386؛ معتمدی و همکاران، 1397). در این ارتباط، بیان میشود که بهرهبرداری از مراتع، اگر پاسخگوی معیشت و زندگی اقتصادی مرتعداران نباشد، بهدلیل فشار بر آن، موجودیت مرتع به خطر میافتد (کریمی و کرمی دهکردی، 1385؛ مظهری و همکاران، 1389). طبیعی است، اندازه کوچکتر از حد بهینه واحدهای مرتعداری، باعث تخریب هرچه بیشتر مراتع و اندازه بزرگتر از حد مطلوب، نیز باعث اتلاف منابع میگردد (McGregor, 2007). از اینرو، بررسی اجتماعی و نیازهای اقتصادی مرتعداران، از جنبههای اساسی مدیریت و بهرهبرداری بهینه از مراتع است و باید ضمن تجدید نظر در شرح خدمات طرحهای مرتعداری رایج، به هنگام ممیزی مراتع و صدور پروانه چرا، به اندازه مطلوب هر خانوار و حداقل مساحت مرتع مورد نیاز هر یک از خانوارهای مرتعدار جهت استفاده چندمنظوره از مرتع و بهویژه استفاده چرایی، توجه خاصی داشت. بررسیها، گویای این است که هر ساله در هنگام ممیزی مرتع، به این موضوع توجه کمتری میشود و بدون توجه به نیاز واحدهای پایه اجتماعی و توان اکولوژیکی مراتع در مناطق مختلف آب و هوایی، پروانه چرا تمدید و یا صادر میشود...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119033.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119033_369c4f25c0d2fa86c656c57278bdb6f2.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
مخاطرات محیط زیستی فراروی دانش بومی ماسهزارهای بیابانی
15
20
FA
حسین
بتولی
دانشیار پژوهش، باغ گیاهشناسی کاشان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
ho_batooli@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119035
ماسهزارهای بیابانی یکی از شکلهای ژئومورفولوژی غالب گستره نواحی گرم و خشک بیابانی به شمار میآید که بهواسطه ساختار عوامل تشکیلدهنده این رخساره، از شرایط ادافیکی خاصی برخوردار میباشند. وجود خاکهای ماسهای با نفوذپذیری بسیار زیاد و حساس در برابر فرسایش بادی، حاکمیت طوفان شن، فقر مواد غذایی خاک، کمبود رطوبت نسبی، فراوانی انرژی نورانی خورشید، نقصان نزولات جوی و خشکی مفرط هوا، از جمله ویژگیهای برجسته ماسهزارهای بیابانی میباشد که استقرار گیاهان شندوست را محدود ساخته و تنوع و تراکم پوشش گیاهی نیز پائین میباشد. (بتولی و شاهمرادی، 1391).<br /> اراضی ماسهای که به بیابانهای ماسهای یا« ارگ» موسوم است از عوارض مهم در مناطق بیابانی میباشند. این نوع بیابانها در نتیجه فرسایش شدید سایر مناطق و حمل ماسه و انباشته شدن آن حاصل میشوند و در صورت تداوم وزش باد و طوفان در این مناطق، تپههای ماسهای جدید دائماً تشکیل میگردند (احمدی، 1387). مناطق خشک و بیابانی یکی از اکوسیستمهای بسیار حساس موجود در طبیعت میباشد که بهواسطه عوامل محدودکننده متنوع حاکم بر این مناطق، باعث ایجاد شرایط خاص زیست محیطی شده و نتیجتا" تنوع گیاهی آن بسیار محدود میشود (کردوانی، 1374). بیش از چهل و شش هزار کیلومتر مربع از اراضی بیابانی کشور را پهنههای ماسهای تشکیل میدهد (عباسی، 1392). اگرچه در بخشی از گستره ماسهزارهای بیابانی به لحاظ استقرار گیاهان ماسهدوست، امروزه بهعنوان تپههای شنی پوشیده از گیاه تلقی شده و جزء اراضی ماسهای تثبیت شده قرار میگیرند، با وجود این در بخش قابل توجهی از پهنههای شنی که بدون پوشش گیاهی بوده و به لحاظ حاکمیت باد و سیطره انواع استرسهای محیطی، جزء تپههای ماسهای فعال و روان قرار داشته و هر ساله با جابجائی خود مشکلات فراوانی را برای جادهها، اراضی کشاورزی، شهرها و تأسیسات وارد میآورند و پیوسته نیز در حال پیشروی هستند (بتولی، 1381)...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119035.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119035_97d870dbc8ad1e3f807bcf90f0f550ae.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
نگاهی به سیمای پس از باران کانونهای گرد و غبار در استان خوزستان
21
27
FA
مهری
دیناروند
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
mehri.dinarvand@gmail.com
10.22092/irn.2019.119034
کانونهای گرد و غبار استان خوزستان به علت قرار داشتن در مناطق دشت رسوبی و رسوبات ریزدانه و تاحدودی یکنواخت یا شنزارها و نداشتن جهتهای مختلف جغرافیایی از غنای گونهای چندانی در مقایسه با مناطق شمالی و شرقی (بخشهای کوهپایهای و کوهستانی) استان برخوردار نیستند (اژدری و همکاران، 1394؛ دیناروند و همکاران، 1397). مشاهدات میدانی و مطالعات خاکشناسی منطقه طی سالهای 1396 تا 1397 نشان میدهد، تغییرات خصوصیات شیمیایی خاک از یکسو، منابع آب قابل دسترس، بارندگیها و دخالتهای شدید انسانی سبب شده تا پوشش گیاهی گوناگونی در نقاط مختلف این دشت حضور یابند که سبب تنوع سیمای فصلی و پوشش گیاهی گردیدهاست (گزارش مطالعات جامع کانونهای گرد و غبار، 1397؛ دیناروند و همکاران، 1397). مطالعه مشابهی در بیابانهای جنوب مصر نیز انجام شد و عوامل موثر بر پوشش گیاهی، بافت خاک، میزان رطوبت، درصد شوری و قلیائیت خاک، مقدار مواد آلی و سطح آب در دسترس معرفی شدند(Salama <em>et al</em>, 2016). مساحتی معادل 349254 هکتار از دشت خوزستان منشاء کانونهای تولید گرد و غبار است. این مناطق در قالب 7 محدوده مشخص میشوند که عبارتند از: جنوب غرب هویزه، شمال و شرق خرمشهر، شرق و شمال شرق اهواز، جنوب و جنوب شرق اهواز، محدوده بندر امام به امیدیه، محدوده ماهشهر به هندیجان، شرق هندیجان (گزارش مطالعات جامع کانونهای گرد و غبار، 1397). بارشهای گسترده در فصل پاییز، زمستان و بهار 98-1397 سبب تحول و تغییر گستردهای در سیمای طبیعت استان خوزستان و کانونهای بیابانی گرد و غبار شد...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119034.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119034_e26b90ad8ba196625f4808535c21d61a.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
فلور ایران
29
41
FA
مصطفی
اسدی
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
assadi@rifr-ac.ir
10.22092/irn.2019.119036
کلمه فلور که در روم باستان نام الهه گلها و فصل بهار بوده است، امروزه به کتاب یا مجموعه کتابهایی گفته میشود که گیاهان یک سرزمین را معرفی و توصیف مینماید و کشورهای مختلف اقدام به تدوین فلور خود مینمایند و یا برخی گیاهشناسان اقدام به فلور سرزمین معینی مینمایند. از دیرباز تلاشهائی جهت تدوین فلورهائی شده که ایران را نیز دربر میگرفته که عمده آنها به زبان بیگانه بوده است. عدم وجود کامل فلور ایران به زبان فارسی، گیاهشناسان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور را ترغیب نمود که در قالب طرحی از سال 1367 اقدام به تحقیق و تدوین فلور ایران بنمایند. در این راستا تا کنون فلور ایران در 149 جلد که معادل 77 درصد گیاهان کشور میباشد چاپ شده و پژوهش در مورد تکمیل کار در دست اجرا است. در تحقیق و تهیه فلورهای چاپ شده تاکنون تعداد 66 نفر از گیاهشناسان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استانهای مختلف و برخی گیاهشناسان دانشگاهی مشارکت داشته اند فلورهای چاپ شده شامل توصیف گیاهان، کلیدهای شناسائی، نمونههای مطالعهشده، تصاویر نقاشیشده و برای بیشتر آنها نقشههای انتشار میباشد.
فلور,ایران,تاکسونومی,گیاه,هرباریوم
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119036.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119036_01ef576321c48f21275541fadff86f51.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
بنههای کهنسال ایران
43
50
FA
مصطفی
خوشنویس
مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
khoshnevis@rifr-ac.ir
محمدحسین
صادقزاده حلاج
پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمد
متینیزاده
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
شهرام
احمدی
دکترای جنگلداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، شیراز، ایران
مریم
تیموری
استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور، تهران، ایران
maryamtirdad@yahoo.com
انوشیروان
شیروانی
دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
shirvany@ut.ac.ir
10.22092/irn.2019.119037
بنه (<strong><em>Pistacia</em></strong><strong><em> atlantica</em></strong>) از جمله گونههای درختی ایران محسوب میشود که سطح پراکنش وسیعی در کشور دارد و تقریباً در تمامی استانهای ایران حضور چشمگیر یا محدودی دارد. این درخت همچون گونه ارس در هر پنج ناحیه رویشی ایران به صورت خودرو دیده میشود و در بین گونههای درختی بدون اغراق بیشترین گستردگی پراکنش را در کشور دارد. در بخش نخست معرفی بنههای کهنسال ایران، 34 پایه بنه کهنسال در 7 استان کشور معرفی و 10 پایه از برترین آنها تشریح میشود. در این معرفی استان خراسان جنوبی با 14 پایه بیشترین فراوانی درختان کهنسال را دارد اگرچه بررسیهای اخیر نشان داد در استان کردستان نیز شاهد فراوانی خوبی از درختان کهنسال بنه هستیم. قطورترین و مسنترین بنهای که تا کنون شناسایی شده است بنهی چنار با میانگین قطر 245 سانتیمتر و حدود 2000 سال سن در استان فارس است. با شکوهترین آنها بنه کهنسال رچ، بلند قامترترین آن بنه خاردرجان در استان خراسان جنوبی و شادابترین آنها بنه کهنسال رامه در استان سمنان قابل اشاره است.
درختان کهنسال,بنه,پسته وحشی,کلخونگ
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119037.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119037_833999cddb785cac5238e22080257fa5.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
معرفی کلنهای موفق صنوبردر شمال شرق کشور
51
63
FA
علی
بزرگمهر
پژوهشگر، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران.
al_bozorgmehr@yahoo.com
علیرضا
مدیررحمتی
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
modirrahmati@rifr-ac.ir
رفعت الله
قاسمی
مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
ghassemi@rifr-ac.ir
محسن
کلاگری
0000-0001-7796-2716
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
calagari@rifr-ac.ir
10.22092/irn.2019.119038
این<strong> </strong>مطالعه با هدف سازگاری و مقایسه عملکرد کلنهای بومی و غیر بومی در ایستگاه تحقیقات کهنهکند بجنورد در استان خراسانشمالی انجام گردید. از مجموع 95 کلن جمع آوری شده از مناطق مختلف استان و 45 کلن غیر بومی و خارج استان که طی چهار سال در قالب طرح خزانه سلکسیون مورد بررسی قرار گرفتند در نهایت تعداد 21 کلن انتخاب و در دو گروه تاج بسته و تاج باز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار برای دوره ده ساله مورد بررسی قرار گرفتند صفات رویشی شامل قطربرابر سینه و ارتفاع در پایان هر فصل رویشی اندازهگیری و حجم تولید چوب در هکتار در سال محاسبه گردید. نتایج عملکرد نهایی ( دوره ده ساله) 10کلن با فرم رویشی تاجبسته شامل:<em>P.n</em>.56/<em>32 , P.n. 62/154 ,P.n. 62/127 ,P.n. 62/191 ,P.n. betulifolia ,P.a. 44/9 ,P.a. 49/39</em><strong><em> ,</em></strong><em>P.n.71/22* ,P.a. 71/21* ,P.trichocarpa</em>نشان داد که کلنهای <em>P.a. 44/9</em><strong> ،</strong> <em>P.a.71/21</em>(بومی استان)،به ترتیب با تولید 5/41 و5/34 مترمکعب درهکتاردر سال، بیشترین تولید را داشتهاند و در گروه اول قرار دارند وکلن های <em>P.n. 56/32</em><em>، </em><em>P.n. 62/191</em><strong><em>،</em></strong><em>P.n. 62/127</em> به ترتیب با 8/32 و 6/32 و5/31 مترمکعب در هکتار در سال، در گروه دوم قرار داشته که از لحاظ آماری با یکدیگر اختلاف معنیداری ندارند. کمترین تولید متعلق به کلنهای<em>P.a. 49/39</em>، <em>P.n. 62/154</em>،<em> P.n.71/23</em>(بومی) و<em>P.n betulifolia</em>به ترتیب با 7/26، 3/25، 9/21 و 4/21 مترمکعب در هکتار در سال می<strong></strong>باشد که در گروه آخر قرار گرفتهاند. نتایج عملکرد نهایی 11 کلن ( 9 کلن تاج باز و 2 کلن تاج بسته) با فاصله کاشت 4*4 متر شامل: <em>P.e.455</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e.262</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e.561/41</em><strong><em>، </em></strong><em>P.d. 69/55</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e.vernirubensis</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e triplo</em><strong><em>، </em></strong><em>P.a. 44/13</em><strong><em>، </em></strong><em>P.a. 17/60</em><strong><em>، </em></strong><em>P.d.77/51</em><strong><em>، </em></strong><em>P.a.</em><em>71/23</em>و<em>P.n. 71/28</em> نشان داد کلنهای <em>P.a.44/13</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e. 455</em><strong><em> ، </em></strong><em>P.a.71/28</em> (تاجبسته بومی استان) به ترتیب با تولید 8/24 و 65/20 و 12/20 مترمکعب در هکتار در سال بیشترین عملکرد را داشته و در گروه اول قرار دارند<strong>،</strong>کلنهای <em>P.d. 69/55</em><strong><em>، </em></strong><em>P.e. 561/41</em>، <em>P.a 17/60</em>به ترتیب با 53/19 و 5/18 و 8/17 مترمکعب در هکتار در سال در گروه دوم و به لحاظ آماری با یکدیگر اختلاف معنیداری نداشتهاند. کمترین عملکرد را به ترتیب کلنهای<em>P.d 77/51</em><strong><em> ، </em></strong><em>P.n 71/21</em> (تاج بسته بومی استان) و <em>P.e. 262</em>داشتهاند.
صنوبر,سازگاری,تولید چوب,خراسانشمالی
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119038.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119038_f73c4e384a78ebb60035ed8887d3f4cb.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
تراکم و زمان کشت مناسب سرخارگل در ایران
65
72
FA
سمانه
اسدی صنم
استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران،
samaneh2162@yahoo.com
فاطمه
سفیدکن
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
sefidkon@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119039
سرخارگل [<em>Echinacea purpurea</em> (L.) Moench]، یکی از معروفترین گونههای دارویی با ارزش اقتصادی زیاد در سراسر جهان است که در سالهای اخیر وارد ایران شده و از ریشه و اندام هوایی آن در تولید داروهای گیاهی استفاده میشود. به منظور بررسی تعیین مناسبترین تاریخ انتقال نشاء )به زمین اصلی( و تراکم کشت، آزمایشی با دو عامل تاریخ انتقال نشا [در سه تاریخ بهاره (20 فروردین، 19 اردیبهشت و 18 خرداد) و سه تاریخ تابستانه (10 تیر، 9 مرداد و 8 شهریور)] و تراکم کشت [سه تراکم (16، 10 و 7 بوته در مترمربع)] انجام شد. بیشترین عملکرد کمی (ماده خشک) و کیفی (مشتقات اسید کافئیک "که تعیین کننده کیفیت دارویی پیکره سرخارگل میباشد") از گیاهان منتقل شده در 20 فروردین و 19 اردیبهشت در تراکم بالاتر (16 بوته در متر مربع) بهدست آمد. در تاریخهای انتقال تابستانه، بیشترین میزان همهی مشتقات اسید کافئیک و عملکرد ماده خشک مربوط به تاریخ انتقال زودتر (10 تیر) و تراکم بالا بود. در بین مشتقات اسید کافئیک اندازهگیری شده، اسید شیکوریک بیشترین مقدار را نشان داد که 1/26 میلیگرم در گرم ماده خشک در گل اندازهگیری شد. اکیناکوزید با 8/5 میلیگرم در گرم ماده خشک، بیشترین ترکیب اندازهگیری شده در ریشهها بود. در کل میتوان گفت کشت زود هنگام بهاره این گیاه با تراکم بالا (16 بوته در مترمربع)، از نظر تولید ماده خشک و مشتقات اسید کافئیک نسبت به کشت تأخیری دارای مزیت است.
تاریخ انتقال,ماده خشک,مشتقات اسید کافئیک
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119039.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119039_4530203b2b35db59a52b0606c2bd3f95.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
خسارتهای ناشی از سیل پیامد کوتاهی در حفاظت از منابع طبیعی
73
87
FA
احمد
رحمانی
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
arahmani@rifr-ac.ir
عادل
جلیلی
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
adeljalili@yahoo.com
محمد
خسروشاهی
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
khosromk@yahoo.com
خسرو
شهبازی
0000-0001-5728-4436
معاون امور مراتع، آبخیزداری و بیابان سازمان جنگلها،مراتع و آبخیزداری
khosrw_shahbazi@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119040
در میزگرد تخصصی «طبیعت ایران» مطرح شد <br /> خسارتهای ناشی از سیل پیامد کوتاهی <br /> در حفاظت از منابع طبیعی<br /> گفتوگوی چالشی این شماره از نشریه طبیعت ایران به نقش پوشش گیاهی و مدیریت منابعطبیعی و ارتباط آن با وقوع سیلهای اخیر در کشور اختصاص دارد. این گفتوگوی مفصل با حضور آقایان دکتر عادل جلیلی، ریاست محترم مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، دکتر محمد خسروشاهی رئیس محترم بخش تحقیقات بیابان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و دکتر خسرو شهبازی معاونت محترم امور مراتع، آبخیزداری و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور برگزار شد. با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک دنیا و سابقه وقوع سیلهای بزرگ در کشور، شایسته است علل وقوع سیل، نقش حفاظتی منابع طبیعی، مدیریت صحیح منابع طبیعی و برنامههای آبخوانداری جهت کاهش خسارتهای ناشی از سیلابها مورد بررسی قرار گیرند. برآیند همه نظرات حول محور تخریب منابع طبیعی بود. درواقع پوشش گیاهی بهعنوان سدی در برابر سیل، میتواند از وقوع آن جلوگیری کند یا از شدت آثار تخریبی آن بکاهد. امید است با برنامهریزی صحیح و حفاظت بیشتر از منابع طبیعی، ازاینپس شاهد پیشگیری از وقوع و کنترل بلایایی از این دست باشیم. <br /> <br /> طبیعت ایران: آقای دکتر خسروشاهی جنابعالی بفرمایید که آیا سیلهایی که بهتازگی در کشور اتفاق افتاده، طبیعی است و در گذشته هم وجود داشته است؟ آمار و اطلاعات درازمدت اقلیمی در این مورد چیست؟ آیا ما در آینده هم با این پدیده روبهرو خواهیم شد؟<br /> <br /> دکتر خسروشاهی: ایران یک کشور خشک و نیمهخشک است و بینظمی در بارشها یکی از ویژگیهای اقلیمی در این کشورها، محسوب میشود. در مناطق بیابانی، برخلاف مناطق مرطوب، بارندگیها روند متعادلی ندارند. <br /> <br /> <br /> <br />
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119040.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119040_4ef472780ce654bcb6d8d07780c55ac3.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
آقداغ، منطقهای حفاظت شده با تنوع گونهای و زیستگاهی منحصر بفرد در جنوب استان اردبیل
91
99
FA
محمود
بیدارلرد
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
bidar.zist@gmail.com
10.22092/irn.2019.119041
منطقه حفاظت شده آقداغ در جنوب استان اردبیل قرار دارد. این محدوده از لحاظ تنوع زیستی، یکی از متنوعترین عرصههای طبیعی محسوب میشود. موقعیت خاص جغرافیایی منطقه، نزدیکی به مرز نواحی فلورستیک ایرانو-تورانی و هیرکانی، توپوگرافی، تنوع ارتفاعی از 560 تا 3332 متر از سطح دریا و تنوع ادافیکی آن، موجب شکلگیری ترکیب منحصر به فردی از زیستگاهها در آن شده است. تنوع بالای گونههای گیاهی، در زیستگاههای مختلفی از قبیل زیستگاه آلپی (که غالباً به شکل واریزه ای و پهنه برفی نمایان هستند)، نیمه آلپی (در رخسارهای بالشتکی خاردار)، استپی و ماندابی دیده میشود. در ناحیه کوهستانی (montane) و در مناطق پست، به دلیل بهرهبرداریهای چندگانه، در کنار زیستگاههای درخت و درختچهزاری و استپی، زیستگاههای تخریبی مختلفی هم شکل گرفته اند. این منطقه، پناهگاه برخی از گونههای اندمیک و نادری است که برخی از آنها مانند <em>Hedysarum persicum </em> تا کنون تنها در این منطقه گزارش شدهاند. تنوع جانوری این منطقه نیز بالا بوده و محل حضور گونههای مختلفی از جمله کل و بز و پلنگ ایرانی است. این ذخیرهگاه زیستی، نیاز به مدیریت و یک برنامه مدون برای حفاظت دارد.
کوه های تالش,شمال غرب ایران,خلخال,تنوع ژنتیکی
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119041.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119041_fe3f14a23e3793cf610e2dc28f440b52.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
1)درشرایط کنونی ایران اقتصاد با محوریت کشاورزی هم سیل خواهد داشت و هم بحران آب 2)تغییر اقلیم: سیل و خشکسالی 3) آیا استانداردهای موجود در حوزه گیاهان دارویی و فراوردههای آنها جوابگوی نیاز جامعه هستند؟
100
101
FA
عادل
جلیلی
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
jalili@rifr.ac.ir
مصطفی
جعفری
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
mostafajafari@rifr-ac.ir
فاطمه
سفیدکن
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
sefidkon@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119042
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119042.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119042_ae38ef9c4c446840ebcb17542c09e618.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
زندگینامه مهندس مصطفی کاظمی، اولین مدیرکل دفتر جنگلکاری و پارکهای جنگلی
103
106
FA
مهدی
زهدی
پژوهشگر حوزهی منابع طبیعی، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور
mezohd@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119043
بیشتر اقدامات بزرگ و ماندگار حاصل حضور افراد سختکوش و مصمم در زمان و مکان مناسب بوده است. گاهی اثرات این اقدامات تا سالها باقی مانده و نسلهای متعدد از آن بهره میبرند. ایجاد کمربند سبز در اطراف کلان شهر تهران و خیلی از شهرهای بزرگ کشور، اقدام ارزنده و بسیار مهمی بوده است که اگر به وسعت، تکنیک و ویژگیهای فنی و ماندگار بخشهایی از آن دقت شود، به خوبی عظمت این کار نمایان خواهد شد. جنگلکاریهای اطراف تهران از اواسط دهه ۱۳۴۰ توسط سازمان جنگلبانی با هدف ایجاد کمربند سبز و جلوگیری از گسترش بیرویه محدودههای شهری و تلطیف هوا آغاز شد. این زمان مصادف بود با حضور یکی از مؤثرترین کارشناسان تاریخ جنگلبانی ایران، در اداره جنگلکاری سازمان جنگلبانی به نام مهندس مصطفی کاظمی که در ابتدا به عنوان معاون اداره جنگلکاری و با لیاقتی که از خود نشان داد، چند سال بعد با سمت رئیس اداره جنگلکاری در این واحد عملیاتی در سازمان جنگلبانی پلههای ترقی را یک به یک پیمود. خوشبختانه ایشان در سن ۹۵ سالگی در سلامت کامل بوده و با رویی گشاده و تبسمی دائمی بر چهره، پذیرای ما بودند تا بخشهای مهمی از زندگینامهشان را از زبان خودشان بشنویم. مطالبی که در پی آمده است حاصل ملاقات و مصاحبه با آقای مهندس مصطفی کاظمی در پاییز ۱۳۹۷ میباشد. ایشان با بیان شیرین به ذکر خاطرات و جزئیاتی که حاصل حافظه شفگتانگیزشان است پرداختند و مطالبی که در پی میآید از لابلای خاطرات ایشان استخراج شده است...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119043.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119043_408a1d774d544a6b4f5e4b16fae4d26d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Scutellaria xylorrhiza در ایران
107
112
FA
محمدتقی
فیضی
پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
مسعود
برهانی
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
massodborhani@gmail.com
زیبا
جمزاد
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
jamzad@rifr.ac.ir
10.22092/irn.2019.119044
جایگاه حفاظتی گونه <em>Scutellaria xylorrhiza</em> <em>Bornm</em>. در استان اصفهان براساس معیار های اتحادیه حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی از سه معیار میزان حضور، سطح اشغال و تعداد افراد بالغ (براساس بازدیدهای صحرایی) استفاده شد مشاهدات صحرایی نشان داد که رویشگاه محدود این گونه، مناطق کوهستانی مرکزی استان اصفهان شامل کوهستان صفه واقع در جنوب شهر اصفهان، کوه لادر در منطقه خمینی شهر و کوه کرکس واقع در شهرستان نطنز می باشد. این گونه گیاهی در شیب های شمالی نواحی صخره ای پر شیب در محدوده ارتفاعی 2500-1600 از سطح دریا حضور دارد. نتایج این بررسی نشان داد بر اساس تعاریف و معیارهای بکار گرفته شده، <em>S. xylorrhiza </em>Bornm<em>.</em> گونهای در حال انقراض (Endangered/EN) محسوب می شود. تغییر اقلیم و دست اندازیهای بشر نظیر برداشت سنگ های معدنی، تغییر کاربری اراضی و تخریب های ناشی از حضور گردشگران، می تواند به کاهش هر چه بیشتر زیستگاه این گونه بیانجامد.
جایگاه حفاظتی,گونه در حال انقراض,Scutellaria xylorrhiza,استان اصفهان
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119044.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119044_82b021e9b2a1a5ccaf35fe48751ef387.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
امیدواری به درمان آلزایمر با استفاده از گیاه دارویی یرباسانتا (Yerba santa)
113
113
FA
سمانه
اسدی صنم
استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
samaneh2162@yahoo.com
10.22092/irn.2019.119045
گیاهان دارویی منابع ارزشمندی برای تولید داروها به شمار میروند. قدرت دارویی آسپیرین، دیژیتالیس (digitalis) (داروی مهم برای بیماران قلبی) و آرتمیزینین(artemisinin) (ضد مالاریا) از گیاهان است. مؤسسه سالک (Salk) یک ماده شیمیایی ضدالتهابی قوی را در یک گیاه بومی کالیفرنیا به نام یربا سانتا (Yerba santa) کشف کرد که میتواند منجر به درمان بیماری آلزایمر شود.<br /> خانم پاملا ماهر ( Pamela Maher) دانشمند ارشد آزمایشگاه نوروبیولوژیک سلولی مؤسسه سالک میگوید: "بیماری آلزایمر عامل اصلی مرگ در ایالات متحده است و چون سن، عامل اصلی خطر است، پژوهشگران به دنبال راههایی برای مقابله با اثرات پیری روی مغز هستند. شناسایی استروبین(sterubin) به عنوان یک مولکول قوی محافظتکننده عصبی از یک گیاه بومی کالیفرنیا به نام (<em>Eriodictyon californicum</em>)Yerba santa گامی امیدوارکننده در این جهت است."
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119045.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119045_0fac8754a7e22a267024403b2abb7c6b.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
دانهها خاطرات خود را از مادر خود به ارث میبرند
114
114
FA
پروین
صالحی شانجانی
دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
psalehi1@gmail.com
10.22092/irn.2019.119046
در طول تشکیل بذر بر روی گیاه مادر، خواب بذر القاء میشود. به خواب رفتن، بذر را قادر میسازد تا در فصلی که شرایط محیطی مناسب است جوانه بزند. بذور در زمانهای مختلفی از خواب بیدار میشوند. اگر تمام بذور یک گیاه، بهصورت همزمان در یک مکان جوانه بزنند، بسیاری از گیاهکها در رقابت برای منابع محدودی که در آن مکان وجود دارد از بین میروند. لوئیس لوپزمولینا (Luis Lopez-Molina)، استاد گروه گیاهشناسی دانشکده UNIGE، توضیح میدهد: "بذرهای جمعیتهای مختلف یک گونه، دارای سطوح مختلفی از خواب هستند و ما میخواستیم علت آن را کشف کنیم". در این رابطه دو علت کشف شد...<br /><br />
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119046.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119046_ab48890fb6a8fb3e44b89c3a456080a5.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
معرفی و نقد مجموعه کتاب های مرتبط با طرح ملی تعیین علوفه قابل برداشت از مراتع کشور
115
120
FA
جواد
مقیمی
کارشناس بازنشسته، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران
10.22092/irn.2019.119047
تا سال 1334 که سازمان جنگلها و مراتع تشکیل شد، هیچگونه تشکیلاتی در مورد مراتع کشور وجود نداشت و بهجز دانش سنتی اطلاعات دیگری در مورد مرتعداری دیده نمیشد. درواقع، مرتعداری رشته جدیدی بود که از اوایل قرن بیستم مطالعات آن در جهان شروع شده بود. با ورود آقای پروفسور پابو از سال 1338 و نیز اجرای پروژه تحقیقاتی، بررسی مراتع ایران توسط فائو، از سال 1343 با تدوین و ارائه کتابها، گزارشها و پژوهشها بهتدریج مرتعداری نوین در کشور پا گرفت و در ادامه با ایجاد تشکیلات اداری مرتع، دانشکدهها، مؤسسههای پژوهشی، این رشته و فعالیت آن در کشور شتاب بیشتری گرفت که ثمره آن کتابها، نشریهها و بسیاری پایاننامههای دانشجویی است.<br /> از اصلیترین ارکان مرتعداری، مدیریت چرا، با مفهوم اداره کردن مرتع برای دستیابی به استفاده پایدار از آن است. این موضوع با توجه به اصول بومشناختی، اقتصادی و مدیریت بخش دام تحقق مییابد که قاعده آن بر نظریه توالی مرتع (کلمنتس، 1916) است که چرای دام اولین و اصلیترین نقش را در تغییرات وضعیت مرتع (ترکیب گیاهی و خاک) ایجاد میکند. قواعد مرسوم بر مدیریت چرا، الگوهای مکانی و زمانی است که ...
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119047.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119047_4d460330d28c176c2831227bcfec7a94.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
یورد تورپاخلو، کوهستان سهند، استان آذربایجان شرقی
4
5
FA
10.22092/irn.2019.119065
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119065.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119065_4cb20c603f867faa44216fd7a0ebd094.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
کویر لوت، محدوده سیاسی استان سیستان و بلوچستان
28
28
FA
10.22092/irn.2019.119066
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119066.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119066_0d19025e27579d63039092c2572d3cb7.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
دشت شقایق، روستای میرقلعه، شهرستان درگز، استان خراسان رضوی
42
42
FA
10.22092/irn.2019.119067
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119067.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119067_ed6ea85ebf2d7177124c036de3540109.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
دریاچه شورمست، استان مازندران
64
64
FA
10.22092/irn.2019.119068
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119068.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119068_280065f93c6eeaf6bc08dab7397132f0.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
باغ گیاهشناسی ملی ایران
88
89
FA
10.22092/irn.2019.119069
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119069.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119069_7c6e7cf3352e347cd7290378044d3486.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
تبلیغ آزمایشگاه
102
102
FA
10.22092/irn.2019.119070
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119070.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119070_5337456348b99c06d5694b2f2db7d025.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
تبلیغ باغ
88
89
FA
10.22092/irn.2019.119071
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119071.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119071_8d463e3c0d507b29a891db4ff9e72dfa.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
تبلیغ بذر
6
6
FA
10.22092/irn.2019.119072
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119072.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119072_d4d892a0c92c0373b04ca1da959fa66b.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
طبیعت ایران
2538-4880
2538-4872
4
2
2019
05
22
برگه اشتراک
122
122
FA
10.22092/irn.2019.119073
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119073.html
https://irannature.areeo.ac.ir/article_119073_5c680c651b6aa103451ffdea45f9ffac.pdf